Khung pháp lý cho đầu tư mạo hiểm: Bước đột phá thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 264/2025/NĐ-CP quy định về Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương.

Đây được xem là bước đi mang tính đột phá trong việc hoàn thiện khung pháp lý, tạo nền tảng thúc đẩy hoạt động đầu tư mạo hiểm – lĩnh vực đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Tạo hành lang pháp lý cho dòng vốn rủi ro cao nhưng nhiều tiềm năng

Nghị định 264/2025/NĐ-CP quy định cụ thể việc thành lập, cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý, sử dụng vốn, hoạt động và tỷ lệ vốn ngân sách nhà nước trong các quỹ đầu tư mạo hiểm. Đồng thời, văn bản cũng xác định rõ nguyên tắc giám sát, quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân tham gia, phù hợp với quy định tại Điều 40 Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Các đối tượng áp dụng bao gồm quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, quỹ đầu tư mạo hiểm địa phương, nhà đầu tư trong và ngoài nước, cùng các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động điều hành, giám sát quỹ.

Theo giới chuyên gia, việc ban hành nghị định này không chỉ lấp đầy khoảng trống pháp lý lâu nay của thị trường đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam, mà còn mở ra cơ hội thu hút dòng vốn xã hội hóa, hình thành môi trường đầu tư năng động và minh bạch hơn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (startup).

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý của nghị định là việc khuyến khích khu vực tư nhân tham gia đầu tư mạo hiểm. Chính phủ đặt mục tiêu hình thành môi trường thuận lợi để các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư, doanh nghiệp và nhà đầu tư cá nhân trong nước và quốc tế cùng tham gia.

Theo đó, doanh nghiệp được khuyến khích góp vốn vào các quỹ có sử dụng vốn ngân sách nhà nước để đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phù hợp với chiến lược phát triển và kế hoạch kinh doanh của mình. Cơ chế này tạo sự liên kết chặt chẽ giữa khu vực công và tư, giúp nguồn vốn đầu tư được vận hành linh hoạt và hiệu quả, giảm dần sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, đồng thời lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp.

Thúc đẩy kết nối, hình thành mạng lưới đầu tư thông minh

Bên cạnh các quy định về cơ chế tài chính, Nghị định 264/2025/NĐ-CP cũng nhấn mạnh việc xây dựng và vận hành nền tảng số kết nối giữa doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà đầu tư, chuyên gia, quỹ đầu tư và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp.

Việc hình thành mạng lưới liên kết số này giúp tăng tính minh bạch, rút ngắn quá trình kết nối đầu tư, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận vốn, đặc biệt cho các dự án khởi nghiệp tiềm năng ở địa phương – nơi hoạt động khởi nghiệp thường gặp khó khăn về hạ tầng, thông tin và nhà đầu tư chiến lược.

Đây được xem là bước tiến quan trọng trong số hóa hoạt động đầu tư mạo hiểm, góp phần hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, từ khâu nghiên cứu – phát triển đến thương mại hóa sản phẩm.

Nghị định cũng khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp lớn thành lập hoặc đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nhằm phát triển các sản phẩm, dự án, mô hình kinh doanh mới. Cách tiếp cận này không chỉ thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng, mà còn giúp Việt Nam mở rộng không gian sáng tạo và thu hút thêm các nguồn vốn mạo hiểm trong và ngoài nước.

Các quỹ đầu tư mạo hiểm được tổ chức và hoạt động tuân thủ pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Trường hợp đầu tư ra nước ngoài, quỹ phải tuân thủ pháp luật của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ sở tại.

Hình thành thị trường đầu tư mạo hiểm chuyên nghiệp tại Việt Nam

Theo Nghị định 264/2025/NĐ-CP, các quỹ đầu tư mạo hiểm được quyền xây dựng cơ chế quản lý, điều hành phù hợp với đặc thù hoạt động, bảo đảm sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính, chuyên gia và công nghệ trong nước cũng như quốc tế.

Các quỹ có thể ký kết thỏa thuận hợp tác hoặc thuê tổ chức chuyên nghiệp thực hiện công tác quản lý, nhằm bảo đảm tính khách quan, minh bạch và chuyên nghiệp trong vận hành. Đồng thời, quỹ phải xây dựng bộ tiêu chí, điều kiện và quy trình lựa chọn dự án đầu tư, quy định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên tham gia.

Việc thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và khu vực tư nhân sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn, tăng khả năng tiếp cận tài chính cho doanh nghiệp khởi nghiệp và tạo sức bật mới cho nền kinh tế trong giai đoạn chuyển đổi số và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Nghị định 264/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tạo bước ngoặt trong phát triển đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam, hình thành nguồn lực tài chính chiến lược cho các startup, doanh nghiệp sáng tạo. Đây là động lực mới cho tăng trưởng kinh tế, giúp Việt Nam chuyển dịch mạnh mẽ sang nền kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng với những biến động toàn cầu.